Suszowe 2023, aplikacja do szacowania strat. Jak uzyskać wsparcie suszowe?

Aktualnie obowiązują szczegółowe zasady dotyczące szacowania i przyznawania pomocy finansowej dla rolników w związku ze stratami wynikającymi z suszy w 2023 roku. Rząd zadeklarował alokację 1,5 mld złotych na ten cel w budżecie państwa. Jakie dokładnie straty w uprawach zgłaszają rolnicy? Sytuacja dotycząca strat suszowych jest dynamiczna, a zgłaszane dane mogą się różnić w zależności od regionu i gatunku uprawy. Rolnicy informują, że susza wywarła poważny wpływ na ich plony. Uprawy takie jak zboża, warzywa, owoce i rośliny pastewne zostały szczególnie dotknięte niedoborem wody, co prowadzi do znacznego obniżenia plonów.

Jakie straty w uprawach przez susze?

W obecnym roku zaobserwowano niedobory wody, które spowodowały obniżenie plonów w wielu rodzajach upraw, co wynika z przynajmniej 20% spadku w porównaniu do typowych plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych. Dotyczy to następujących upraw:

• Zbóż jarych
• Zbóż ozimych
• Krzewów owocowych
• Truskawek
• Rzepaku i rzepiku
• Roślin strączkowych
• Kukurydzy na ziarno
• Kukurydzy na kiszonkę
• Drzew owocowych
• Tytoniu
• Warzyw gruntowych
• Chmielu
• Ziemniaków
• Buraka cukrowego

Dodatkowo, występują również intensywne zjawiska atmosferyczne, które niszczą uprawy rolnicze, takie jak huragany, nawalne deszcze czy grad. Te ekstremalne zdarzenia atmosferyczne przyczyniają się do dalszych strat w rolnictwie, pogarszając sytuację już dotkniętą niedoborem wody. Powodują one zniszczenie roślin, zmniejszając plony i powodując utratę jakości plonów.

Te wyzwania pogodowe mają poważne konsekwencje dla rolników, którzy doświadczają znacznego spadku dochodów. Sytuacja ta wymaga szybkich działań, aby wesprzeć sektor rolnictwa i zminimalizować straty, które wynikają z tych skrajnych warunków atmosferycznych rząd zatwierdził wsparcie suszowe w 2023 roku.

Sposoby szacowania szkód

Zgodnie z nowym rozporządzeniem, wprowadzonym na bieżący i przyszły rok, ustanowiono możliwość szacowania szkód wynikłych z suszy na podstawie trzech źródeł danych dotyczących wysokości strat w uprawach. Są to:

• Dane podane we wniosku w aplikacji przez rolnika – rolnicy będą mieli możliwość zgłaszania swoich szacunkowych strat suszowych poprzez wniosek w specjalnej aplikacji. Będą proszeni o dostarczenie informacji na temat swoich upraw, obszarów dotkniętych suszą oraz oszacowania wielkości strat.
• Dane z raportu komisji oszacowania szkód na miejscu – w celu dokładniejszego i obiektywnego oszacowania strat suszowych, zostanie powołana komisja, której zadaniem będzie przeprowadzenie oceny strat na miejscu. Komisja ta zbierze dane i informacje z terenu, przeprowadzi badania i ocenę stanu upraw, a następnie sporządzi raport zawierający szacunkowe straty suszowe w różnych obszarach.
• Dane Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego – w celu uzyskania naukowego i profesjonalnego oszacowania strat suszowych, rozporządzenie uwzględnia również dane udostępniane przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy. Instytut ten posiada specjalistów i badaczy, którzy na podstawie badań i analiz mogą dostarczyć wiarygodne informacje dotyczące szacowanych strat suszowych.

Trzeba wspomnieć, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udostępniło informacje o coraz większej ilości napływających ze strony organizacji rolniczych wniosków o umożliwienie szacowania szkód w wyniku suszy przez powołane przez wojewodę komisje. Taki sposób weryfikacji szkód sprawdził się w 2020 roku.

Ze względu na wspominane prośby MRiRW zaproponował trzy źródła danych jakie będą brane pod uwagę przy szacowaniu danych dotyczących suszy i strat jakie wywołała.

Jak będą pracować komisje suszowe?

Projektowane przepisy dotyczące szacowania szkód suszowych zakładają, że komisje suszowe odpowiedzialne za oszacowanie strat zostaną powołane przez wojewodów, zależnie od miejsca wystąpienia szkód spowodowanych suszą. Warunkiem jest zgłoszenie tych szkód przez producenta rolnego w terminie umożliwiającym ich oszacowanie, nie później jednak niż do dnia 15 września roku, w którym wystąpiła szkoda.

Projekt przewiduje, że komisja powinna składać się z co najmniej trzech osób, w tym jednego przedstawiciela ośrodka doradztwa rolniczego oraz jednego przedstawiciela izby rolniczej, posiadających wykształcenie wyższe lub średnie w zakresie rolnictwa, ekonomiki rolnictwa lub rybactwa, lub posiadających co najmniej pięcioletni staż w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, co potwierdził sołtys. Zgodnie z proponowanymi przepisami, komisja ma obowiązek oszacowania strat suszowych w terminie do dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego powstania tych szkód, ale nie później niż do czasu zbioru głównego plonu danej uprawy lub jej likwidacji, jednak nie wcześniej niż od wschodów upraw.

Po oszacowaniu szkód, komisja będzie zobowiązana do złożenia raportu oszacowania szkód za pomocą publicznej aplikacji w terminie 30 dni od dnia oszacowania, jednak nie później niż do dnia 15 października roku wystąpienia suszy. Uwiarygodniony wydruk tego raportu zostanie przekazany właściwemu wojewodzie ze względu na miejsce wystąpienia szkód, jeśli gospodarstwo rolne lub jego większa część znajduje się na obszarze województwa, którego wojewoda powołał komisję.

Raport oszacowania szkód, sporządzony przez komisję zgodnie z proponowanymi przepisami, będzie zawierał informacje takie jak imię, nazwisko, adres i numer identyfikacyjny producenta rolnego, miejsce położenia gospodarstwa rolnego, informacje dotyczące powierzchni upraw rolnych, w których powstały szkody spowodowane suszą, procentową wysokość oszacowanych strat, imiona i nazwiska członków komisji oraz ich adresy e-mail oraz datę oszacowania szkód.

W przypadku, gdy producent rolny poda w swoim wniosku o oszacowanie szkód procentową wysokość strat spowodowanych suszą, która jest wyższa niż wynikająca z danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, do obliczenia wysokości szkód zostaną użyte odpowiednie dane z tego instytutu.

Kto może starać się o pomoc suszową?

Rozporządzenie umożliwia uruchomienie pomocy dla rolników, którzy ponieśli szkody w uprawach rolnych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych występujących w 2023 roku. Warunkiem ubiegania się o pomoc jest poniesienie strat w gospodarstwie rolnym z powodu wystąpienia w 2023 roku takich zjawisk jak gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny.

Aby być kwalifikowanym do pomocy, szkody spowodowane tymi niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi muszą zostać oszacowane przez komisję powołaną do tego celu. Szacowane straty powinny wynosić powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym. Istnieje również możliwość ubiegania się o pomoc w przypadku szkód spowodowanych suszą, która jest definiowana zgodnie z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Wysokość strat suszowych powinna przekraczać 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym.

Rozporządzenie określa te zasady, aby umożliwić rolnikom uzyskanie pomocy finansowej w celu złagodzenia skutków niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, które miały negatywny wpływ na ich uprawy rolnicze. W przypadku spełnienia określonych warunków, rolnicy będą mogli skorzystać z pomocy finansowej, która zostanie przyznana na podstawie szacowanych strat i zgodnie z ustalonymi stawkami pomocy.

Wniosek o pomoc suszową, jakie dokumenty?

W projekcie przewiduje się, że pomoc będzie przyznawana na podstawie decyzji kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), który będzie właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego. Producent rolny będzie musiał złożyć wniosek o pomoc na formularzu opracowanym przez Agencję i udostępnionym na jej stronie internetowej.

Wniosek o pomoc dla rolników będzie zawierał jedynie dane niezbędne do identyfikacji producenta rolnego. Jednak producent rolny będzie zobowiązany dołączyć do wniosku kopię protokołu oszacowania szkód sporządzonego przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód. Alternatywnie, producent rolny będzie mógł załączyć uwierzytelniony przez siebie wydruk protokołu oszacowania szkód sporządzonego za pośrednictwem aplikacji publicznej.

Dodatkowo, producent rolny będzie musiał dołączyć kopię polisy ubezpieczeniowej potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia upraw rolnych.

Te dokumenty będą potrzebne w celu potwierdzenia wystąpienia szkód oraz ich zakresu. Ich przedłożenie wraz z wnioskiem o pomoc jest istotne dla oceny i przyznania odpowiedniej pomocy rolnikowi poszkodowanemu przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne.

Termin składania wniosków o pomoc suszową 2023

Termin składania wniosków o pomoc oraz wysokość stawki pomocy ogłosi minister właściwy do spraw rolnictwa w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu, przy czym stawka powinna być ogłoszona najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem terminu składania wniosków.

Pomoc suszowa 2023

Opublikowane rozporządzenie, datowane na 14 lipca, wprowadza warunki uruchomienia pomocy dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, które miały miejsce w 2023 roku.

Producentom rolnym, którzy posiadają numer identyfikacyjny zgodnie z przepisami krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, będzie udzielana pomoc. Warunkiem ubiegania się o pomoc jest również bycie mikroprzedsiębiorstwem, małym lub średnim przedsiębiorstwem.

Producentom, którzy ponieśli straty w uprawach rolnych wskutek wystąpienia w 2023 roku gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny (zgodnie z definicjami w przepisach dotyczących ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich) i których straty zostały oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę, wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym z trzech ostatnich lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły te szkody lub z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok wystąpienia szkód, z wyłączeniem roku o najwyższej i najniższej wielkości produkcji, lub w przypadku strat spowodowanych suszą, które zostały obliczone za pomocą publicznej aplikacji i wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym z ostatnich trzech lat poprzedzających rok wystąpienia suszy, przysługuje pomoc.

Decyzję o przyznaniu pomocy będzie podejmował kierownik biura powiatowego Agencji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego na podstawie wniosku złożonego na formularzu opracowanym przez Agencję i udostępnionym na jej stronie internetowej.

Wysokość pomocy będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny oraz stawki pomocy.

Wysokość pomocy nie może przekroczyć 80% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej lub 90% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej dla gospodarstw rolnych położonych na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami określonymi w przepisach dotyczących rozwoju obszarów wiejskich, z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Dodatkowo, zgodnie z przepisami Komisji Europejskiej regulującymi pomoc publiczną, pomoc będzie pomniejszana o 50%, jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym.